توضیحاتی پیرامون جرم ترک انفاق
در تمامی مواردی که طبق قانون مجازات اسلامی ، جرم محسوب می شوند ، مشاهده می شود که هر جرم از دو عنصر مادی و معنوی برخوردار است . ترک انفاق هم یکی از مواردی است که طبق قوانین ، جرم محسوب شده و برای آن مجازاتی تعیین شده است .:
جرم ترک انفاق تا قبل از تصویب آن در سال ۱۳۵۳ ، موضوعیت نداشت و پس از آن برای آن مجازات تعیین شد . پس از انقلاب اسلامی نیز ابتدا ماده ۱۰۵ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۶۲ و به دنبال آن در حال حاضر ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۵، اصل قانونی بودن جرم ترک انفاق و مجازات آن را مورد توجه قرار داده است.
جرم ترک انفاق در واقع همان عدم پرداخت نفقه می باشد که موسسه حقوقی چتر عدالت در ادامه به مواردی که نفقه به آن تعلق می گیرد ، اشاره می کند .
از آنجا که نفقه زن و اقارب دارای خصوصیت های خاصی است ، باید به این موضوع توجه داشت که الزام فرد به انفاق همسر ، محدود به چه مواردی بوده و آیا همین الزام در مورد نفقه اقارب نیز وجود دارد یا خیر..
واضح است که برای هر گروهی الزامی است که اعضای آن دارای وظایف و حقوقی باشند ، چرا که برای سامان بخشیدن به هر ربطه ای ، قوانین و قواعدی لازم است تا از هرج و مرج و از هم گسیختگی گروه جلوگیری شود و در جهت هدایت گروه به سمت اهدافش مؤثر شود
بررسی جرم ترک انفاق
ماده ۱۱۰۴ قانون مدنی نیز در توضیح حقوق و وظایف زن و شوهر در مقابل هم ، آن ها را موظف به تشیید مبانی خانواده و تربیت فرزندان دانسته است و در راستای این همکاری در ماده ۱۱۰۶ ، تامین نفقه زن را بر عهده شوهر قرار داده است .
ماده ۱۱۹۶قانون مدنی نیز حکم ا نفاق اقارب را شرح داده است و اقارب در خط عمودی را چه در جهت صعودی و چه نزولی ، ملزم به انفاق به یکدیگر کرده است .
بنابراین به علت اهمیت بالایی که خانواده دارد ، انفاق به عنوان حق و تکلیف در داخل این نهاد در نظر گرفته شده و قانون گذار در راستای تضمین اجرای این حق و تکلیف ، برای ترک انفاق ، مجازات در نظر گرفته است و عدم پرداخت نفقه زن و اقارب را طبق ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی ، جرم و قابل مجازات دانسته است ..
وکیل پایه یک دادگستری انفاق را چنین بیان می کند :
به معنای صرف کردن و بخشیدن می باشد و مالی است که مرد موظف است برای گذران زندگی ، در اختیار زن و کسانی که تحت سرپرستی او در یک خانواده هستند به آن ها پرداخت نماید . .
در تعریف حقوقی ، انفاق ، عبارت است از : هزینه خوراک ، پوشاک ، مسکن ، اثاث خانه و مایحتاج زوجه و اقارب در حد رفع نیاز آن ها و استطاعت مالی مرد . .
بنابر آنچه گفته شد ، نفقه ، تامین ضروریات همسر و اقارب واجب النفقه است .
برای اینکه بدانیم جرم ترک انفاق چه زمانی به وقوع پیوسته است باید دانست نفقه شامل چه مواردی می گردد که عدم ایفای آن موارد از جانب فرد، باعث ارتکاب چنین جرمی می شود. برای بررسی این مساله باید قایل به تفکیک شد.
در خصوص نفقه زوجه، ماده ۱۱۰۷ ق.م ایران ، حدود الزام زوج به پرداخت نفقه را چنین بیان می دارد:
“نفقه عبارت است از مسکن، البسه، غذا و اثاث البی
موسسه مشاوره حقوقی چتر عدالت ایرانیان ، ضمن قدردانی از شما ، شما را به مطالعه ی مطلب حضانت فرزندان دعوت می کند .