توهین
توهین در لغت از ریشه وهن و به معنای خفیف و خوار کردن می باشد .
و در اصطلاح عبارت است از هرگونه رفتاری اعم از قول ، فعل ، کتابت
و اشاره به گونه ای که موجب وهن حیثیت طرف مقابل از نظر عرف جامعه قرار بگیرد.
توهین در معنای دقیق تر عبارت است از نسبت دادن هر امر وهن آور اعم از دروغ
یا صحیح به هر وسیله و ابزاری که باشد و یا انجام هر فعل یا ترک فعلی که از نظر
عرف وعادت وجب کسر شأن و باعث خفیف شدن طرف دیگر گردد.
توهین اعم از صریح یا ضمنی ممکن است به صورت شفاهی یا کتبی باشد که البته
وسیله در آن شرط نیست بلکه طرز استفاده از کلمات ، شخصیت بزه دیده ، زمان ومکان ،
موقعیت اجتماعی بزه دیده در تحقق بزه اهمیت دارد.
افترا در حقوق جزا عبارت است از: کوچک کردن کسی از طریق کلمات یا اعمالی که موجب سوء ادب شخص
تلقی می شود. بنابراین افترا و اهانت همانند احترام و اکرام یکی از عناوینی است که باید با قصد وعمد
تحقق یابد و بدون آن محقق نمی شود .
انواع توهین
جرم افترا و مجازات آن به اعتبار مقام وشخصیت قربانی جرم به سه دسته تقسیم می شوند :
الف) توهین ساده : افترا ساده عبارت است ازاهانتی که علیرغم دارا
بودن وصف مجرمانه از هیچ کیفیت مشدده ای برخوردار نیست
ومجازات قانونی آن ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی می باشد که بیان می دارد :
توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد
موجب مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود.
ذکر این نکته مهم است که راست یا دروغ بودن نسبت ها در افترا شرط نیست بلکه تنها این مهم است
که گفتار یا رفتار اهانت کننده عرفاً وهن آور باشد .
انواع افترا
ب) توهین مشدد: گاهی اوقات به دلیل شأن و منزلت شخص افترا شونده، افترا با واکنش شدید
قانون گذار مواجهمی باشد، یعنی در مواردی که افترا شونده دارای موقعیت و منزلت خاص مذهبی،
اجتماعی و یا سیاسی باشد قانون گذار برای اهانت کننده مجازات های شدیدتری پیش بینی کرده است.
انواع توهین های مشدد عبارتند از :
۱- افترا به مقام رهبری قبلی و فعلی که مجازات آن طبق ماده ۵۱۴ قانون مجازات حبس از ۶ ماه تا ۲ سال می باشد.
۲- افترا به سایر کارکنان و مقامات دولتی ایران که مجزات
آن طبق ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی ۳ تا ۶ ماه حبس و یا تا ۷۴ ضربه شلاق
و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریا جزای نقدی می باشد
. ۳)- افترا به مقامات سیاسی خارجی۴- افترا به صاحبان حرفه ها و مشاغل خاص
ج) توهین مستوجب حد : مجازات این نوع افترا از نوع حد است . قذف به عنوان توهینی
که مجازات آن حد است از بارزترین مصادیق این افترا است.
عناصر تشکیل دهنده جرم توهین:
الف) عنصر قانونی جرم توهین: عنصر قانونی جرم افترا در قوانین جاری عبارت است از مواد
۵۱۳ ، ۵۱۴ ، ۶۰۸ ، ۶۰۹ ،۶۱۹ قانون مجازات اسلامی و ماده ۲۶ قانون مطبوعات ، هم چنین مواد ۴۸ و ۴۹ قانون
جرایم نیروهای مسلح را نیز می توان نام برد.
ب)عنصر مادی جرم توهین : رکن مادی جرایم افترا به صورت مشترک در تمام آنها شامل رفتار مرتکب
به شرط مشخص بودن طرف و موهن بودن رفتار افترا آمیز و مطلق بودن آن است.
ب)عنصرروانی جرم توهین: جرم افترا و فحاشی از جمله جرایم عمدی است و که نیازمند به علم و
آگاهی مرتکب به وهن آور بودن رفتاریا گفتار یا نوشتاری است که به حیثیت و شرافت طرف مقابل لطمه وارد می سازد
به طوری کلی سوء نیت در جرم افترا و فحاشی مفروض می باشد و احتیاج به اثبات ندارد
و اثبات خلاف آن به عهده متهم می باشد در افترا مشدد شخص مرتکب علاوه بر داشتن قصد اهانت
باید شخصیت طرف افترا را بشناسد و از سمت و مقام او آگاهی داشته باشد و گرنه عمل او افترا ساده است.